หลายๆคนทั้งที่เป็นและไม่เป็นแฟนมาเวลคงจะได้ดูซีรีส์ SHE HULK ไปบ้างแล้ว ซึ่งซีรีส์ที่ตัวเอกอย่าง Jennifer Walters บอกกับเราเองตั้งแต่ตอนแรกเลยว่าเป็นซีรี่ย์กฎหมาย (?) ก็แน่นอนว่าจะต้องมีการหยิบยกเรื่องกฎหมายมาพูดบ้างไม่มากก็น้อย ซึ่งในตอนที่ 5 นี้มีประเด็นที่น่าสนใจเกี่ยวกับทรัพย์สินทางปัญญาอยู่พอสมควร ในวันนี้เราจึงมาอธิบายเพื่อให้คุณ สามารถเข้าใจตอนนี้ได้มากขึ้น และใครที่ไม่อยากโดนสปอย สามารถไปดูตอนที่ 5 ก่อนแล้วค่อยกลับมาอ่านก็ได้นะ
สารบัญ
ประเด็นที่เกิดขึ้นใน SHE HULK
ถ้าจะให้สรุปเนื้อเรื่องส่วนประเด็นในศาลให้เข้าใจง่ายมากที่สุด คือ Titania ได้นำชื่อ SHE HULK ไปจดทะเบียนเครื่องหมายการค้า และทำการฟ้อง Jennifer Walters ฐานละเมิดเครื่องหมายการค้าที่เธอนำไปจดทะเบียนก่อน ซึ่งตรงนี้บางคนอาจจะสงสัย เพราะตอนที่ดูไม่ว่าจะพากย์ไทยหรือซับไตเติลไทย ก็ไม่เห็นมีคำว่าเครื่องหมายการค้าเลย จะมีก็แต่คำว่า “จดลิขสิทธิ์ชื่อ” เท่านั้น ซึ่งเราต้องบอกก่อนเลยว่า แม้สองอย่างนี้จะเป็นทรัพย์สินทางปัญญาเหมือนกัน แต่ก็มีหลายๆอย่างที่แตกต่างกันโดยสิ้นเชิง
ลิขสิทธิ์ VS เครื่องหมายการค้า
เริ่มจากในส่วนของลิขสิทธิ์หรือ Copy Rights กันก่อน ลิขสิทธิ์อาจพูดได้ว่าเป็นรูปแบบการคุ้มครองต่องานสร้างสรรค์จำพวกที่กฎหมายกำหนด เช่นงานวรรณกรรม งานศิลปกรรม ซึ่งการคุ้มครองนั้นจะให้สิทธิ์แก่เจ้าของลิขสิทธิ์บางประการเช่น สิทธิในการทำซ้ำดัดแปลง สิทธิในการนำไปเผยแพร่ ทั้งนี้ก็ไม่ใช่ทุกงานที่จะได้รับความคุ้มครอง หากงานนั้นไม่มีเนื้อหาเพียงพอ หรือเป็นแค่เพียงเค้าโครงเรื่อง หรือแนวความคิด ก็จะไม่ได้รับความคุ้มครองเช่นกัน ซึ่งแน่นอนว่าในส่วนของชื่อนั้น ไม่ได้รับความคุ้มครองตามกฎหมายลิขสิทธิ์ อีกทั้งกฎหมายลิขสิทธิ์นั้นยังให้ความคุ้มครองกับงานโดยอัตโนมัติ ไม่จำเป็นต้องเอาไปจดด้วย แล้วในเรื่อง Titania เอาชื่อไปจดเป็นอะไรล่ะ
คำตอบที่ถูกต้องน่าจะเป็น เครื่องหมายการค้าหรือ Trademark ซึ่งอันนี้เราไม่ได้เดาเอาเองแค่จากหลักกฎหมาย แต่ถ้าหากเป็นเสียงหรือซับภาษาอังกฤษละก็ ต่างก็ใช้คำว่า Trademark กันทั้งนั้น แล้วเครื่องหมายการค้าคืออะไรล่ะ เครื่องหมายการค้าเป็นเครื่องหมายที่ใช้บนสินค้าหรือบริการ เพื่อแยกความแตกต่างว่าสินค้านี้ แตกต่างจากสินค้าอื่น ซึ่งเมื่อทำการจดทะเบียนแล้ว กฎหมายก็จะให้ความคุ้มครองให้เจ้าของเครื่องมีสิทธิแต่เพียงผู้เดียวในการใช้เครื่องหมายกับสินค้าที่จดทะเบียน ซึ่งหลายๆคนที่ดูตอนนี้คงจะได้ยินประโยคประมาณว่า “เครื่องหมายการค้า จดก่อนได้ก่อน” ซึ่งเรื่องนี้ไม่ได้เป็นจริงเฉพาะใน Earth 199999 แต่ในโลกความเป็นจริงของเราก็มีหลักการดังกล่าวเช่นกัน ก็คือหลัก First to File กล่าวคือในกรณีที่จดในสินค้าจำพวกหรือลักษณะเดียวกัน หากมีการจดเครื่องหมายเดียวกัน เครื่องหมายที่จดก่อนจะได้รับจดทะเบียนก่อน ซึ่งทั้งนี้ก็ไม่ได้หมายความว่าใครจะเอาเครื่องหมายดังๆของคนอื่นที่ยังไม่ได้รับการจดทะเบียน ไปแอบจดก่อนได้ง่ายๆแบบในหนัง เพราะในขั้นตอนของการรับจดทะเบียน จะมีการประกาศโฆษณา ซึ่งเปิดโอกาสให้บุคคลที่คิดว่าเครื่องหมายนั้นไม่สามารถรับจดได้ หรือเป็นผู้มีสิทธิดีกว่าในเครื่องหมาย เช่นเป็นเจ้าของแต่ไม่ได้เอาไปจดทะเบียน สามารถทำการคัดค้านการจดทะเบียนได้นั่นเอง
ประเด็นเรื่อง Goodwill
นอกจากนี้ยังมีประเด็นที่น่าสนใจอีกอย่างหนึ่ง นั้นคือการที่ Mallory Book ซึ่งว่าความให้ ในตอนนี้ได้กล่าวว่าตัว Titania ได้อาศัย “Goodwill” ของ ฮัค และ ชี ฮัค เพื่อขายสินค้า ซึ่ง Goodwill หรือ ค่ากู้ดวิลในที่นี้ หากจะให้อธิบายก็คงจะหมายถึง หลายสิ่งหลายอย่างประกอบรวมกัน ไม่ว่าจะเป็น คุณภาพ ชื่อเสียง เครื่องหมายการค้า การขาย สถานที่ตั้งและความสัมพันธ์ที่มีต่อชุมชนกับผู้ประกอบธุรกิจ ซึ่งก่อให้เกิดประโยชน์และข้อได้เปรียบทางธุรกิจ หรือถ้าจะพูดให้ง่ายกว่านั้น Goodwill เป็นสิ่งที่เป็นความสัมพันธ์ระหว่างตัวธุรกิจกับชุมชนซึ่งสร้างข้อได้เปรียบในการขายสินค้า ซึ่งถ้าเป็นกรณีตามเนื้อเรื่อง ก็คงจะหมายถึงว่า Titania ได้ใช้ชื่อ โดยอาศัยชื่อเสียงของตัว Hulk และ She Hulk ในการขายเครื่องสำอางนั่นเอง