เป็นที่ทราบกันดีว่าเครื่องหมายการค้ามีความสำคัญอย่างยิ่งต่อแบรนด์ ดังนั้นหากคุณมีเครื่องหมายการค้า หรือโลโก้ก็ควรยื่นจดทะเบียนให้เรียบร้อย แต่เราจะทราบได้อย่างไรว่าเครื่องหมายที่ต้องการจดทะเบียนนั้นมีคนยื่นไปแล้วหรือยัง การตรวจสอบเครื่องหมายการค้า จึงเป็นขั้นตอนที่สำคัญในการตรวจสอบว่า โลโก้ หรือเครื่องหมายการค้านั้นมีคนยื่นจดทะเบียนไปแล้วหรือไม่ เพื่อช่วยเพิ่มโอกาสในการรับจดทะเบียน และป้องกันการทำแบรนด์เหมือนหรือคล้าย ซึ่งอาจนำมาสู่การฟ้องร้องในภายหลังได้ (อ่านเพิ่มเติม : การละเมิดเครื่องหมายการค้า)
สารบัญ
ช่องทางการสืบค้นเครื่องหมายการค้า
ทางกรมทรัพย์สินปัญญาได้สร้างระบบเพื่อให้ประชาชนสามารถตรวจสอบเครื่องหมายการค้าได้ด้วยตนเอง โดยสามารถเข้าใช้บริการได้ผ่านลิงค์ search.ipthailand.go.th/
เมื่อเข้ามาแล้ว เราจะพบกับหน้าต่างค้นหาทั่วไป (simple search) ซึ่งสามารถค้นหาได้ในฐานข้อมูลสิทธิบัตร และเครื่องหมายการค้าได้รวมๆกัน ซึ่งอาจทำให้ได้ผลที่ไม่เกี่ยวข้องเข้ามาได้ ดังนั้นเราจึงจะต้องเข้าไปยังหน้าต่างการสืบค้นเฉพาะเครื่องหมายการค้า โดยให้เลือก กำหนดเงื่อนไขการค้นหา
จากนั้นเลือก ตรวจสอบความเหมือนคล้ายของเครื่องหมาย ก็จะเข้าสู่หน้าต่างการสืบค้นเฉพาะเครื่องหมายการค้า
จากนั้นเลือก ตรวจสอบความเหมือนคล้ายของเครื่องหมาย ก็จะเข้าสู่หน้าต่างการสืบค้นเฉพาะเครื่องหมายการค้า
การตรวจสอบเครื่องหมายการค้า สามารถทำได้ตั้งแต่รูปแบบพื้นฐานไปจนถึงขั้น Advance ซึ่งต้องอาศัยความชำนาญในการสืบค้น โดยในบทเรียนนี้ เราจะพูดกันเฉพาะพื้นฐาน คือการสืบค้นจากตัวอักษร และจะพาเจาะลึกเรื่องการสืบค้นโดยเสียง และรูปภาพเพียงเล็กน้อย เพื่อที่ผู้อ่านจะได้ไม่สับสน และสามารถตรวจสอบเครื่องหมายการค้าของตนเองเบื้องต้นได้
องค์ประกอบของเครื่องหมายการค้า
ก่อนที่จะเข้าสู่การตรวจสอบเครื่องหมายการค้า เราจำเป็นต้องรู้จักองค์ประกอบของเครื่องหมายกันก่อน เพื่อที่จะได้สามารถแยกสืบค้นได้อย่างถูกต้อง โดยเครื่องหมายการค้าที่ยื่นจดทะเบียน จะประกอบด้วยส่วนประกอบที่สำคัญ ดังนี้
- คำ หรือ ตัวอักษร
- รูปภาพโลโก้ หรือ สัญลักษณ์
- เสียงเรียกขาน
- จำพวก/รายการสินค้า
จะเห็นว่า เครื่องหมายหนึ่งๆ มีหลากหลายองค์ประกอบ ซึ่งในการเหมือนหรือคล้ายนั้น ไม่จำเป็นต้องเหมือนคล้ายทุกองค์ประกอบ โดยอาจจะเหมือนคล้ายเพียงส่วนใดส่วนหนึ่งก็ได้ เช่น
- คำหรือตัวอักษรเหมือนกันโดยตรง เช่น ADIDAS กับ ADIDAS
- คำหรือตัวอักษรคล้ายกัน เช่น ADIDAS กับ ADIDOM
- เสียงเรียกขานคล้ายกัน เช่น ADIDAS กับ ADEDAS
- รูปภาพหรือโลโก้เหมือนคล้ายกัน
ขั้นตอน ตรวจสอบเครื่องหมายการค้า
การยื่นเครื่องหมายการค้านั้น จำเป็นต้องระบุจำพวก/รายการสินค้า ที่เกี่ยวข้องกับสินค้าไว้โดยชัดเจน ดังนั้นจึงอาจกล่าวได้ว่า ทุกเครื่องหมายการค้าจะมีจำพวกหรือรายการสินค้าของตนเอง ซึ่งในการพิจารณาความเหมือนคล้ายของเครื่องหมายการค้า จะทำการพิจารณาในจำพวก/รายการสินค้าเดียวกัน หรือใกล้เคียงเป็นสำคัญ
กล่าวคือ ถ้าเราขายอาหาร แบรนด์ ADAM และมีคนยื่นจน ADAM ในจำพวกอาหารไว้ก่อนหน้า เราก็จะไม่สามารถจดได้ แต่ถ้ามีคนยื่นจด ADAM ไว้ในจำพวกปุ๋ย ซึ่งไม่ใกล้เคียงกับอาหาร ในลักษณะนี้ทำให้ในจำพวกอาหาร สามารถจดคำว่า ADAM ได้
1. การสืบค้นรายการสินค้า/บริการ
เนื่องด้วยข้อมูลเครื่องหมายมีเป็นจำนวนมาก เราควรจำกัดรายการสินค้า เพื่อความสะดวกในการตรวจสอบความเหมือนคล้ายของเครื่องหมายการค้า อีกทั้งเราควรรู้ประเภทรายการสินค้าของเราเพื่อระบุบในเอกสารยื่นจดทะเบียนเครื่องหมายการค้า ดังนั้นการหาประเภทรายการสินค้าจึงถือเป็นเรื่องสำคัญมาก
การค้นหารายการสินค้า สามารถเข้าได้โดยการกด ค้นหาจำพวกสินค้า หรือตามที่อยู่ลิงค์นี้ tmsearch.ipthailand.go.th
รายการสินค้าของกรมทรัพย์สินทางปัญญามีทั้งสิ้น 45 จำพวก แบ่งเป็น จำพวกของสินค้า จำพวกที่ 1-40 และจำพวกของบริการ จำพวกที่ 41-45 โดยการสืบค้น ให้ทำการใส่ประเภทสินค้า/บริการของเราลงไป ระบบจะทำการค้นหารายการสินค้าที่เกี่ยวข้องขึ้นมา
ตัวอย่าง เครื่องหมาย MOOWHAN จะใช้ภายใต้การผลิตและขายปุ๋ยอินทรีย์ ดังนั้นเราควรจะค้นหารายการที่ตรงหรือใกล้เคียงกับประเภทสินค้าและบริการของเราให้มากที่สุด
ดังนั้น MOOWHAN ดำเนินการผลิตและขายปุ๋ยอินทรีย์จึงอยู่ ภายใต้จำพวก
- จำพวกที่ 1 ปุ๋ยอินทรีย์
- จำพวกที่ 35 ค้าปลีกและค้าส่งปุ๋ย
2. ตรวจสอบความเหมือนคล้ายของเครื่องหมายการค้า
กลับมาสู่หน้าต่างการค้นหาเช่นเดิม โดยจะยกตัวอย่างเครื่องหมายการค้า MOOWAN เช่นเดิม โดยเริ่มการสืบค้นตามขั้นตอน ดังนี้
2.1 การสืบค้นตัวอักษร
เริ่มต้นด้วยการพิมพ์คำว่า MOOWAN เข้าไปตรงๆเลย ว่ามีคนใช้คำนี้ไปหรือยัง
2.2 การสืบค้นเสียงเรียกขาน
ต่อมาคือการสืบค้นโดยสืบจากเสียง ของเครื่องหมายการค้า MOOWHAN โดยอย่างที่เราทราบกัน คือ MOOWAN ต้องการจดทะเบียนในจำพวกที่ 1 และ 35 วิธีการสืบค้นในเสียงเรียกขานของเครื่องหมายการค้าจำเป็นต้องพิจารณาถึงตัวอักษรแรกของชื่อเครื่องหมาย และเสียงท้ายของเครื่องหมาย
พิจารณาเสียงเรียกขาน MOOWHAN คือ อักษรตัวแรก = M , เสียงท้าย = อาน
หลังจากนี้จะใส่จำพวกเครื่องหมายการค้าเพื่อทำให้การค้นหาง่ายขึ้นและสโคปแคบลง
MOOWHAN จะใช้ภายใต้จำพวกที่ 1 และ 35
หลังจากนี้ให้กดปุ่ม ค้นหาข้อมูล เพื่อแสดงผลการค้นหาว่ามีเครื่องหมาย MOOWHAN มีชื่อเหมือนหรือคล้ายที่จดทะเบียนไปก่อนแล้วหรือไม่
สังเกตได้ว่าทุกเครื่องหมายจะมีรายละเอียดระบุบถึงชื่อ ประเภทรายการสินค้า/บริการ สถานะ วันที่ยื่นจด ประวัติการพิจารณา ต่างๆ
เสียงท้ายในระบบสืบค้นจะเป็นเสียงยาวทั้งหมด เช่น จะไม่มีสระอิ เวลาค้นหาจะต้องใช้สระอี
2.3 การสืบค้นรูปโลโก้ /สัญลักษณ์
นอกจากเสียงเรียกขานแล้ว เรายังจำเป็นต้องตรวจสอบความเหมือนคล้ายของสัญลักษณ์ที่เป็นองค์ประกอบของเครื่องหมายการค้าด้วย
ตัวอย่างเครื่องหมายการค้า MOOWHAN ซึ่งมีสัญลักษณะเป็นรูปหมู และ พระอาทิตย์ ดังนั้นเราจึงต้องหาว่ามีเครื่องหมายการค้าที่จดทะเบียนแล้ว มีลักษณะแบบเดียวกับเครื่องหมายMOOWHAN ในจำพวกที่1และ 35 หรือไม่
วิธีการสืบค้น ทำได้ดังนี้
- จากถาดการสืบค้นเดิม เลื่อนลงมายัง เครื่องหมายรูป หลังจากนั้นให้กดเครื่องหมาย + ที่มุมขวาบน
- จากนั้นในใส่ข้อมูลการค้นหาในถาด search ด้านมุมซ้ายบน เพื่อค้นหาสัญญาลักษณ์ที่ต้องการสืบค้น ทั้งนี้ในตัวอย่าง คือ รูปหมู และ ดวงอาทิตย์
- จากนั้นให้เลื่อนลงมา ใส่จำพวกที่ประเภทของสินค้าและบริการที่ตรงกับ MOOWHAN กล่าวคือ จำพวกที่ 1 และ 35
- หลังจากนี้กดปุ่ม ค้นหาข้อมูลเพื่อแสดงผล
เมื่อกดเข้าไปในเครื่องหมายการค้านั้นๆ ก็จะแสดงรายละเอียดเครื่องหมาย ทั้งชื่อ เลขคำขอ สถานะคำขอ และรายการสินค้า/บริการ ที่ได้ยื่นจดทะเบียนเอาไว้แล้ว
จากผลการตรวจสอบรูปหมูและดวงอาทิตย์ในฐานข้อมูล เครื่องหมายการค้า MOOWHAN ไม่มีความเหมือนคล้ายกับเครื่องหมายการค้าที่ได้จดทะเบียนไว้แล้ว อีกทั้งยังมีความบ่งชี้ คือไม่บ่งชี้ถึงคุณลักษณะของสินค้าและบริการ จึงมีโอกาสสูงที่กรมทรัพย์สินทางปัญญาจะรับจด
สรุป
การตรวจสอบเครื่องหมายการค้า ก่อนยื่นจดถือเป็นเรื่องสำคัญ เพื่อตรวจสอบให้แน่ชัดว่าเครื่องหมายการค้าของท่านนั้นมีความเหมือนคล้ายกับเครื่องหมายการค้าของผู้อื่นที่ได้นำไปจดไว้ก่อนแล้วหรือไม่ เพื่อไม่ให้เป็นการละเมิดเครื่องหมายการค้าของผู้อื่น รวมถึงยังเพิ่มโอกาสให้การรับจดของเครื่องหมายการค้าของตน ในการแก้ไขปรับปรุงเครื่องหมายที่สามารถทำได้ก่อนการยื่นจดอีกด้วย โดยการสืบค้นเครื่องหมายการค้าสามารถทำได้ 3 แบบคือ 1. สืบค้นจากคำ 2. สืบค้นจากเสียง และ 3. สืบค้นจากรูป